Rita Camphuijsen

Hoop

Hoop is toch een bijzonder en gevoelig thema om iets over te schilderen. We kennen de principes, "Geloof, Hoop en Liefde" . Begrippen die even diepgaand als ook versleten zijn. Het kunnen cliché woorden worden in een toeristen winkeltje te krijg op een sierraad of tegel. Ik ben protestants opgevoed, maar heb daar vandaan mijn eigen weg gezocht. Onbewust met geloof, hoop en liefde toch als thema's in mijzelf aanwezig. Ik vond een vrijzinniger hoek. Waar ik meer "out of the box" kon denken. En mij niet werd voorgeschreven hoe te leven.

Toen ik al weer enige tijd het pad van de kunst in was gegaan en meer en meer geschilderd had, schilderde ik een tijdje mijn indrukken uit Afrika. Ik was er geweest, en had er veel indrukken inderdaad op gedaan, en ook de kinderen kort mogen ontmoeten die ik in een video had gezien waarbij iemand verhaalde over hun dagelijks leven. Deze video inspireerde mij weer tot een serie schilderijen. Ik kreeg ook "hoop" in de mensheid, in de inborst van de mens, door te zien hoe de kinderen "overleven" na het gemis van hun vermoedelijk aan AIDS gestorven ouders. Zij hebben hoop en dromen over een betere toekomst. Ik schilderde ook dieren en natuur welke in in Afrika een korte tijd van dichtbij meemaakte. Thuis gekomen, wilde ik na een serie over Afrika de link met mijn dagelijks leven weer leggen. In dit koude landje is Afrika één van die landen, waar we over kunnen praten en fantaseren en waar in de politiek over gepraat word, maar het is toch een soort van "verweg verhaal". Maar hoe verweg eigenlijk?

In mijn eigen dorp is ook opvang geregeld voor mensen onder andere afkomstig uit Afrika. Maar uit evenzovele landen. De kranten staan bol van de meningen en verslagen en reportages over vluchtelingen. Wanneer ik in het kader van levensloop nadenk, vind ik dat mijn drie schilderijen over vluchtelingen ook in de context passen. Want, je leven zal maar zo lopen, dat het in je eigen land zó onveilig is, dat je er voor wilt vluchten. Moét vluchten, wil je overleven, wil je een enigzins zinvol bestaan hebben. Onze wereld oorloog is al weer een tijdje geleden, mijn ouders hebben de oorlog mee gemaakt. Ik niet. Maar ook hier en nu zijn er nog talloze oorlogen. En deze jagen mensen op. Zwepen gemoederen op.

 Ook wanneer de mensen op de vlucht slaan. Op afstand zijn dat massa's. massas mensen met een andere cultuur, en achtergrond, soms opvallend uiterlijke verschillen met de landen waar ze eens terecht komen. Op zoek naar veiligheid, vol hoop op een beter leven, acceptatie en een plekje ook voor hen. Niet vrijwillig vertrokken. Maar gedreven door hoop. Zo dacht ik dat toen ik dit schilderij maakte.

Waarom kwam ik bij dit onderwerp?

Op een dag had ik een expositie in een kleine galerie, die nu helaas niet meer bestaat, het was moeilijk voor de galeriehoudster om als kleine zelfstandige te overleven met een eigen zaak. Hoe dan ook, het was een dag dat ik in de expositie was de opening was meen ik al geweest, toen een kennis van mij opeens binnen kwam. Zij is vrijwilligster bij de organisatie vluchtelingen werk en had één van de vrouwen, die ze door dit werk had leren kennen op straat zien lopen. De vrouw is een vluchtelinge, en ze liep bijna letterlijk "met haar ziel onder de arm" die dag. Mijn kennis besloot haar wat afleiding te geven en omdat het over Afrika ging besloot ze dat mijn expositie wel eens een goede keuze zou zijn. De expositie heette "Gedreven". Het was meen ik in 2010.

Ik was in de galerie en plotseling kwamen deze twee vrouwen binnen. Ik was verrast vanwege de kennis, maar onmiddellijk daarna al snel getroffen door deze mooie bescheiden vrouw die ze had meegebracht. De vrouw was verrast door de expositie en al snel bleek ze getroffen en ontroerd door mijn Afrikaanse werk. En de ontroering raakte mij weer. Het betekent dat mijn werk tot iemand spreekt. En dat wil ik graag bereiken. Wij raakten aan de praat en de emoties en gedachten werden uitgewisseld. Graag wilde ik iets doen met mijn gevoel van dat moment, nadat ik wat van het verhaal van de vrouw had gehoord. Of ik haar mocht schilderen. dat wilde ze graag. We wisselden gegevens uit en later spraken we af.

Uiteindelijk wist ik weinig van de vrouw en ik vroeg haar of ze iets mee wilde nemen van haar thuisland, Angola. Iets wat ze nog over had van haar geboorteland. Ze vroeg of zij haar kinderen mee mocht nemen. Zo hebben ze later voor mij geposeerd. Misschien had zij gehoopt, dat ik een mooi portret van haar zou schilderen. Misschien had ze niet verwacht dat ik zo getrokken was door haar status. Hij vluchtelinge zijn. Één mens één vrouw met twee kinderen. Even voor mij uitgelicht boven de massa mensen uit het nieuws. Mensen met een levensverhaal. Mensen met een trauma. De ontvangende 'veilige' landen kennen al die trauma's niet. Vaak zijn trauma's veel te pijnlijk om over te spreken. Maar ik weet, dat deze vrouw iets vreselijks meemaakte. En dat zij haar kinderen uit haar geboorteland moest losrukken. 

Ik denk.. al die mensen gaan niet zo maar weg. Ieder met een eigen verlies, Ieder met een eigen kostbare herinnering. Kinderen nog mee, of verloren, of zoekgeraakt. Maar de mensen hebben hoop, anders ga je niet zo maar weg. daar ben ik van overtuigd.

Ik had de vrouw beloofd dat zij een percentage van de opbrengst van het schilderij zou krijgen. Helaas heb ik haar tot noch toe, valse hoop gegeven, want het schilderij heb ik nog. Tja.. wie hangt een heftig verhaal zo maar aan zijn muur?

Ik weet alleen, dat ik geraakt was en wilde schilderen over het thema. Al die mensen, die nu nog, huis en haard verlaten in de hoop op een beter en veiliger en 'langer' leven.

Het schilderij ‘Hoop’ is de eerste van drie schilderijen  over “vluchtelingen uit Angola”

Te zien in de expositie "Levensloop" tot en met eind oktober.

2 oktober om kwart voor acht geef ik een lezing over mijn werk wat daar hangt. En ga ik met bezoekers in gesprek over hun reacties op mijn werk.